Ο διακεκριμένος νομικός, πανεπιστημιακός – εργατολόγος, πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής και νυν Πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ, (Ένωση Υπεράσπισης Εργασίας και Κοινωνικού Κράτους), Αλέξης Μητρόπουλος, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την είσοδό μας σε νέα εργασιακά καθεστώτα, μετά την πανδημία.

Προβλέπει εκτόξευση ανεργίας, μεγάλο σοκ από τις επιπτώσεις στον τουρισμό, αλλά και κίνδυνο αποδόμησης εργασιακών κατακτήσεων και του κοινωνικού κράτους, μετά την πανδημία.

Όλα όσα είπε στη συνέντευξη του στον Αχιλλέα Ροδίτη:

Ερ. κύριε καθηγητά, τι νέα δεδομένα στην εργασία εκτιμάτε ότι θα φέρει η υγειονομική κρίση που βιώνουμε;

Απ. Αναμένουμε εκτόξευση ανεργίας κατά τουλάχιστον 200.000 μέσα στο καλοκαίρι. Αναμένουμε, επίσης, ακόμη μεγαλύτερο αριθμό μετατροπών συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερική ή εκ περιτροπής εργασία. Άλλωστε το άρθρο 9 της από 20-3-2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (ΦΕΚ Α’ 68/20-3-2020) έδωσε το σύνθημα της γενικευμένης μερικής απασχόλησης.

Στην ιστορία της ανθρωπότητας έχουν βρεθεί πολλοί που επωφελούνται μιας κρίσης για να υλοποιήσουν διαχρονικές τους επιδιώξεις, που υπό ομαλές συνθήκες δεν θα μπορούσαν καν να προταθούν στη δημόσια συζήτηση.

Γιατί, σε μία κρίση που προξενεί φόβο και αγωνία για την υγεία και τη ζωή των πολιτών και των οικογενειών τους, η μέριμνα για την προάσπιση των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Η θεωρία αυτή, αποκαλούμενη και ως «δόγμα του σοκ», έχει θεμελιωθεί και υλοποιηθεί σε αρκετές χώρες (κυρίως της Λατινικής Αμερικής) από τη Σχολή του Σικάγο και τους μαθητές του Μίλτον Φρίντμαν. Έτσι, η αποδόμηση των κατακτήσεων και των θεσμών του Κοινωνικού Κράτους περνά απαρατήρητη μπρος στην ανάγκη για επιβίωση.

«ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΗ ΤΩΝ  ΜΙΣΘΩΤΩΝ Η ΖΗΜΙΑ»

Ερ. Όπως, για παράδειγμα, η πράξη νομοθετικού περιεχομένου, για εκ περιτροπής εργασία;

Απ. Ελήφθησαν ορισμένα μέτρα που, υπό άλλες συνθήκες, δεν θα μπορούσαν να τεθούν καν υπό δημόσια διαβούλευση διότι θεωρούνται εργασιακό και κοινωνικό κεκτημένο για όλους.

Ανεξαρτήτως λοιπόν της ορθής στάσης και αντιμετώπισης από την κυβέρνηση της εξελισσόμενης κρίσης του κορωναϊού, η εργοδοτική πλευρά των μεγάλων επιχειρήσεων παρενέβη και πέτυχε να εντάξει στη δέσμη μέτρων για τη διάσωση της οικονομικής δραστηριότητας και κάποιους αμφιλεγόμενους ή καταδικαστέους θεσμούς όπως τη δυνατότητα εργασίας δύο (2) εβδομάδων τον μήνα με αντίστοιχη μείωση των αποδοχών των εργαζομένων (άρθρο 9 ΠΝΠ), τη δυνατότητα μεταφοράς προσωπικού στις διάφορες επιχειρήσεις του ιδίου ομίλου χωρίς συναίνεση του εργαζομένου (άρθρο 10 ΠΝΠ), τη δυνατότητα μαζικών απολύσεων μετά το πέρας των μέτρων (άρθρο 11 ΠΝΠ), την επαναθέσπιση της πολιτικής επιστράτευσης και της επίταξης των απεργών (άρθρο 12 ΠΝΠ), τη διακριτική ευχέρεια καταβολής του δώρου Πάσχα μέχρι το καλοκαίρι αντί της Μεγάλης Τετάρτης (15-4-2020) κ.ά.

Ελπίζουμε ότι όλοι θα κατανοήσουν ότι τέτοια μέτρα και θεσμοί δεν πρέπει να υπάρχουν στη συνάρτηση Εργασιακού-Ασφαλιστικού του 21ου αιώνα και ότι θα ανακληθούν ευθύς αμέσως με την παρέλευση της πανδημίας αφού εξασφαλιστεί και η «αποζημίωση» των εργαζομένων και των Ασφαλιστικών Ταμείων για τη ζημιά που υπέστησαν.

Όλοι πρέπει να κατανοήσουν ότι η Πολιτεία πρέπει να βοηθήσει παντοιοτρόπως την οικονομική δραστηριότητα και τους επιχειρηματίες που, όμως, εκ των πραγμάτων έχουν αναλάβει τους κινδύνους του επιχειρείν σε ομαλές ή έκτακτες περιόδους, κάτι που ενυπάρχει σε κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα.

Επομένως δεν πρέπει να επιρρίπτονται οι ζημίες τους στους εργαζόμενους, σημερινούς και μελλοντικούς, με την κατάργηση όλων των υπολειμμάτων του Εργασιακού Πολιτισμού που το μνημονιακό νομικό οπλοστάσιο συρρικνώνει.

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ  ΣΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ

Ερ. Πώς πιστεύετε ότι θα διαμορφωθεί το τοπίο των εργασιακών σχέσεων μετά την κρίση του κορωνοϊού;

Απ. Το χτύπημα στον ελληνικό τουρισμό, που συμβάλλει κατά 32% στο ΑΕΠ και κατά 27% στη συνολική απασχόληση (95.000 εργαζόμενοι), θα προκαλέσει μεγάλο σοκ στην ελληνική αγορά εργασίας με υψηλά ποσοστά ανεργίας (όπως προαναφέραμε) και εκτεταμένη φθηνή απασχόληση με την κυριαρχία τού θεσμού τής μερικής απασχόλησης. Θα ακουστούν πολλές συστημικές φωνές που θα θελήσουν να παρατείνουν τα έκτακτα μέτρα και στη μεταβατική περίοδο.

Αυτό πρέπει να αποτραπεί πάση θυσία γιατί επιδιώκει να ισορροπήσει την κοινωνία σε ένα κατώτερο του προηγουμένου επίπεδο. Και ασφαλώς όλο το μνημονιακό πολιτικό προσωπικό που ψήφισε και εφάρμοσε την κατεδάφιση πολλών θεσμών του Κοινωνικού Κράτους, δεν έχει τα εχέγγυα αλλά και την ισχυρή βούληση να αποκαταστήσει τη συνταγματική νομιμότητα.

Γι’ αυτό οι κοινωνικές και εργασιακές δυνάμεις πρέπει να επαγρυπνούν.

ΦΤΩΧΑ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ  ΠΗΡΕ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Ερ. Θεωρείτε επαρκή τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για την τόνωση της αγοράς; Θα αποδώσουν και σε τι βαθμό;

Απ. Το πακέτο μέτρων, που ανακοινώθηκε και για επιχειρήσεις και για εργαζόμενους-ανέργους είναι φτωχό, κυρίως λόγω έλλειψης πόρων. Η μάχη πρέπει να δοθεί στην ΕΕ. Η γερμανοκρατούμενη ηγεσία της ΕΕ θα πρέπει να κατανοήσει ότι δεν μπορεί να απαιτεί την ισοσκέλιση των εθνικών προϋπολογισμών μέσα στα νεκροταφεία και πάνω στα κοινωνικά ερείπια.

Οι αρμόδιοι οικονομολόγοι των οικουμενικών αλλά και εγχώριων δεξαμενών σκέψης («think tanks») προβλέπουν βαθύτατη ύφεση που θα ξεπερνά κατά πολύ τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης 2007-2008. Η ύφεση φαίνεται πως θα είναι βαθιά, κυρίως στις οικονομίες υπηρεσιών όπως η ελληνική που το μέγιστο μέρος του εθνικού εισοδήματος παράγεται από αυτές.

Με πολύ χαμηλή την πρωτογενή παραγωγή και παντελώς αλλοτριωμένη τη δευτερογενή βιομηχανική-μεταποιητική, η Ελλάδα των υπηρεσιών θα κάνει πολύ χρόνο να συνέλθει από το νέο χτύπημα. Γι’ αυτό πρώτιστη και κατεπείγουσα ανάγκη για την οικονομική και κοινωνική επιβίωση της χώρας πρέπει να είναι η ανάκτηση των κύριων πηγών του εθνικού πλούτου και η ένταξή τους σε ένα νέο μεσομακροπρόθεσμο πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης ώστε να λειτουργήσουν ως κινητήριος μοχλός κάθε εσωτερικής οικονομικής δραστηριότητας.

Ερ. Εκτιμάτε ότι επιστρέφουμε σε καταστάσεις του 2010; Στα χρόνια δηλαδή προ ή αρχής Μνημονίων;

Απ. Επαναλαμβάνω ότι κατά τις εκτιμήσεις των ειδημόνων μελετητών της οικονομίας, η ύφεση που προκύπτει είναι βαθύτερη από αυτήν της προηγούμενης δεκαετίας. Το αν θα διαρκέσει, θα εξαρτηθεί από την υποχώρηση ή όχι της πανδημίας.

Για να επανέλθει η οικονομία στα επίπεδα που είχε προ δύο μηνών, θα διέλθει μακρά μεταβατική περίοδος που απαιτεί μεγάλες πιστώσεις και ενεργοποίηση όλων των παραγωγικών δυνάμεων.

Και κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει με τον σιδηρούν δημοσιονομικό κανόνα της ΟΝΕ, που αρνείται πεισματικά να «σπάσει» ακόμα και τώρα που κινδυνεύουν όχι μόνο τα κοινωνικά συστήματα αλλά και οι ζωές των ευρωπαίων πολιτών.