Ο Χαράλαμπος Μπονάνος έμελλε να βρεθεί στο κρισιμότερο πόστο όταν ο κορωνοϊός χτύπησε και τη δική μας πόρτα. Ως αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας κλήθηκε να διαχειριστεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση.

Έπρεπε να υπερκεράσει ελλείψεις, τάσεις ασυνεννοησίας και γνωστές γραφειοκρατικές τυπικότητες. Να συγκεντρώσει όλες τις δυνάμεις, να τις ενώσει και να τις κατευθύνει σωστά, δίνοντας πρωταγωνιστικό ρόλο στους ειδικούς. Δεν ήταν εύκολο γιατί δεν υπήρχε η πολυτέλεια χρόνου.

Και συνεχίζει να μην είναι, γιατί ο ιός είναι ακόμα εδώ. Μιλήσαμε μαζί του και μας περιγράφει τις πρώτες στιγμές, τις πρώτες σκέψεις και ενέργειες. Μας περιγράφει το παρόν, αλλά και το σχέδιο για την επόμενη μέρα.

Η συνέντευξη στον Αχιλλέα Ροδίτη:

Ερ. Σας βρήκε η υγειονομική κρίση στο κρισιμότερο πόστο για την Αχαΐα. Περιγράψτε μας τις πρώτες σκέψεις σας, της πρώτης μέρας του προβλήματος. Και πώς βρήκε τον νομό αυτή η μέρα ξεσπάσματος της επιδημίας. Ποιες ήταν οι πρώτες κινήσεις, ενέργειες, κατευθύνσεις;

Απ. Ήταν 23 Φεβρουαρίου, όταν οι εστίες επιδημίας είχαν αρχίσει δειλά δειλά και έκαναν την εμφάνισή τους παγκόσμια, να σκεφτείτε τότε, και το λέω λες και έχει περάσει μια δεκαετία, στο Ιράν είχαμε 8 θανάτους και στην γειτονική μας Ιταλία 3 θανάτους και 150 κρούσματα σε 11 πόλεις στο βόρειο τμήμα της χώρας. Λόγω του ότι είχα σπουδάσει στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) την δημόσια υγεία, αυτό με βοήθησε άμεσα να κατανοήσω ότι αυτό που συμβαίνει στην Ιταλία και τη Νότια Κορέα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε στον κόσμο.

Οι καλές σχέσεις και γνωριμίες που είχα αποκτήσει με τους καθηγητές μου, με τον κ. Κυριόπουλο, κυρίως, χρησιμοποιήθηκαν σαν γέφυρα επικοινωνίας για να δούμε τι πρέπει να κάνουμε εμείς εδώ, στην περιοχή μας για να προστατεύσουμε τη δημόσια υγεία στην πύλη εισόδου από τη γειτονική Ιταλία. Άμεσα επικοινώνησα με τον συμπολίτη μας, αντιπρόεδρο του ΕΟΔΥ κ. Παναγιωτακόπουλο, που η παρουσία του στη νευραλγική θέση αποτελεί τιμή για την πόλη μας και ζήτησα ειδικό επιστημονικό κλιμάκιο να κατέβει στην Περιφέρεια για να προχωρήσουμε σε επιδημιολογική επιτήρηση του λιμανιού αλλά κυρίως να ενημερώσουν όλους τους εμπλεκόμενους τι μέτρα προστασίας πρέπει να πάρουμε.

Πράγματι, στην αίθουσα της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας στις 25/2/2020 πραγματοποιείται ευρεία σύσκεψη με τη συμμετοχή του φίλου καθηγητή λοιμωξιολόγου κ. Γώγου, του κ. Παναγιωτακόπουλου και με τριμελές επιστημονικό κλιμάκιο του ΕΟΔΥ στο οποίο μετείχαν η κ. Παυλή (ιατρός, διευθύντρια ταξιδιωτικής ιατρικής), η κ. Χατζηαναστασίου (παθολόγος – λοιμωξιολόγος) καθώς και επίσης εκπρόσωποι όλων των φορέων της πόλης μας που οι εργασίες τους έχουν σχέση με τη λιμενική ζώνη.

Είχα δηλώσει τότε ότι η οικονομική και κοινωνική ζωή της πόλης πρέπει να συνεχιστεί αδιατάρακτα και η καλύτερη προστασία από τον κορωνοϊό ήταν η καλή και αξιόπιστη ενημέρωση του πολίτη. Τόνιζα, δε, ότι κανένας δεν πρέπει να ενδίδει σε φήμες και διαδόσεις χωρίς καμία εγκυρότητα. Όμως, όπως όλοι οι ειδικοί εξηγούσαν, το επιδημιολογικό φαινόμενο είναι δυναμικό, τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται μεταβάλλονται ανάλογα με την εξέλιξη της νόσου.

Κι ενώ, λοιπόν, εμείς προσπαθούσαμε με αφίσες και φυλλάδια, με διεξοδική ενημέρωση να προασπίσουμε τη δημόσια υγεία από το λιμάνι μας και το αεροδρόμιο του Αράξου, η ζημιά έγινε από μια εκδρομή στους Αγίους Τόπους και σε μια χώρα που μέχρι τότε δεν περιλαμβανόταν στον ορισμό κρούσματος, το Ισραήλ, γιατί δεν είχαν δηλωθεί στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) περιστατικά. Η εξέλιξη, πλέον, είναι γνωστή σε όλους.

Η άμυνά μας διαφοροποιήθηκε και από την στιγμή που η διάδοση του ιού πέρασε στην κοινότητα, η προσοχή μας εστράφη σε άλλο πεδίο, στην ιχνηλάτηση και στην απομόνωση, με κύριο μέλημα την τόνωση της ατομικής ευθύνης. Πραγματικά, ακόμα θυμάμαι τις ατελείωτες βραδινές ώρες με Γώγο και Παναγιωτακόπουλο και τις εκτιμήσεις που κάναμε, τους προβληματισμούς και πολλές φορές και την ταυτόσημη αγωνία γνωρίζοντας από πρώτο χέρι το σύστημα υγείας και τις αδυναμίες του. Αλλεπάλληλα τηλέφωνα και μεταμεσονύκτια μηνύματα για το πώς πάει η εξέλιξη των περιστατικών και τι ανάγκες υπερέχουν στο μέτρο των δυνατοτήτων μας να τις καλύψουμε. Είχαμε, όμως, στην περιοχή 2 συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία, με την πρόοδο του χρόνου δείχνουν την επίδρασή τους στη θωράκιση της Αχαΐας.

Το πρώτο σημαντικό, μια υπηρεσία Δημόσιας Υγείας με άξιους ανθρώπους στην κορυφή τους, η κ. Πλώτα, η κ. Συμεωνίδου, ο κ. Λάμπος, ο κ. Αγγελόπουλος, ο κ. Δανίκας, άνθρωποι με πείρα και σπουδές που άμεσα κατανόησαν την αποστολή τους και είναι στην πρώτη γραμμή για κάθε περιστατικό.

Το δεύτερο, εξίσου σημαντικό, είναι δύο άνθρωποι με καίριες θέσεις: Γώγος και Παναγιωτακόπουλος, που, με τη συνδρομή τους βοήθησαν την περιοχή μας όσο κανείς άλλος και φυσικά μια καλά οργανωμένη ομάδα παθολόγων – λοιμωξιολόγων, Βελισσάρης, Μαραγκός, Ακινόσογλου κ.α., οι οποίοι στην πορεία της νόσου έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην οργάνωση της κλινικής για το Covid-19.

«Ευτυχής συγκυρία που βρέθηκαν σε καίριες θέσεις ευθύνης άνθρωποι σοβαροί και ψύχραιμοι»

Ερ. Παρότι στην αρχή η Αχαΐα βρέθηκε στο επίκεντρο της μετάδοσης του ιού εν τούτοις τώρα δεν φαίνεται να είναι σε έξαρση στην περιοχή μας. Πού το αποδίδετε;

Απ. Άρα, όταν ξέσπασε η καταιγίδα αιφνιδιαστικά στην περιοχή μας, είχαμε ήδη τους κατάλληλους ανθρώπους σε θέσεις κλειδιά που ήξεραν πώς θα είναι ένα βήμα μπροστά από τη διάδοση του ιού. Σκεφθείτε ότι παρόλο που το σύστημα υπέστη έναν απίστευτο αιφνιδιασμό εκ των έσω, μιλώ για την περίφημη εκδρομή, και η κατάσταση προσομοίαζε με την αρχή που έγινε σε νοσοκομείο της Λομβαρδίας, όπου και εκεί υπήρξε μια παρόμοια εισβολή του κορωνοϊού, εδώ με την έγκαιρη απομόνωση, την γρήγορη ιχνηλάτηση, με την κάθοδο κλιμακίου του ΕΟΔΥ, απομονώθηκαν οι στενές επαφές και δεν υπήρξε ο επιπολασμός που όλοι άφωνοι παρατηρήσαμε στη γειτονική μας χώρα.

Ήταν ευτυχής συγκυρία που βρέθηκαν σε όλες τις καίριες θέσεις σοβαροί άνθρωποι, ψύχραιμοι που έδωσαν το προβάδισμα στην επιστήμη και όχι στον λαϊκισμό και στο πολιτικό κόστος από τον πρωθυπουργό μέχρι τον περιφερειάρχη. Δεν μπορώ να μην αναφέρω τις ατελείωτες ώρες με τον Νεκτάριο Φαρμάκη, την ευαισθησία του και την κριτική του ικανότητα να πάρει τις σωστές αποφάσεις που θα προετοίμαζαν τους πολίτες. Ακόμα αντηχούν στα αυτιά μου οι λέξεις του «Χάρη έχεις την κύρια ευθύνη, κάνε ό,τι είναι δυνατόν να βοηθήσουμε τους συμπολίτες μας». Αμφίδρομη επικοινωνία με την κυβέρνηση και υπεύθυνες στοχευμένες αποφάσεις.

Ερ. Σε ποιους άξονες επικεντρώνετε τώρα την προσοχή σας;

Απ. Το φαινόμενο της πανδημίας έχει μια δυναμική εξέλιξη και ανάλογα την φάση που βρίσκεται πρέπει να χρησιμοποιούμε και τα κατάλληλα εργαλεία. Στην αρχή ξεκινήσαμε με μία μαζική ενημέρωση με φυλλάδια, με σποτάκια για το τι σημαίνει Covid-19 και μάλιστα σε ξεχωριστές κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες. Άλλα φυλλάδια για τα σχολεία, άλλα για την εστίαση, άλλα για το γενικό πληθυσμό. Κατόπιν η προσοχή μας στράφηκε στη ματαίωση εκδηλώσεων που θα υπήρχε συνάθροιση πολιτών και θα διευκόλυνε τη διάδοση του κορωνοϊού. Άμεσα, όμως το βλέμμα μας ήταν στραμμένο στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, τις ανάγκες του και τη συνδρομή που έπρεπε ως Περιφέρεια να αποδώσουμε για τον δύσκολο μήνα που διανύουμε. Ο πόλεμος έχει περάσει πλέον σε άλλη φάση, οι μάχες θα δοθούν στο να αντέξει το νοσηλευτικό μας σύστημα και πρέπει να επουλώσουμε πληγές που είναι ανοικτές από την δεκαετή οικονομική κρίση.

Η ομόφωνη απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου για 554.000 ευρώ ήταν κίνηση που θα ενισχύσει τις μονάδες εντατικής θεραπείας για εξοπλισμό, υποδομή που έχει ανάγκη το σύστημα. Ο δεύτερος άξονας είναι οι ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, η προστασία τους και η κάλυψη αναγκών που προκύπτουν από την πανδημία. Ιδρύματα, οίκοι ευγηρίας θέλουν στήριξη με επικουρικό προσωπικό, για εξυπηρέτηση των τροφίμων και αυτό ζήτησα με επιστολή μου στον υπουργό υγείας.

Ανεύθυνες και επιπόλαιες  συμπεριφορές δεν χωρούν

Ερ. Τι σκέφτεστε για την επόμενη μέρα; Τι να περιμένει η Αχαΐα η οποία οικονομικά υπέστη πολλαπλή ζημιά και από την περίοδο του ματαιωμένου καρναβαλιού – σημαντική πηγή εσόδων για τις τοπικές επιχειρήσεις;

Απ. Η επόμενη μέρα, μοιάζει μακρινή αλλά μπορεί να είναι και πολύ κοντά, ανάλογα με τη στάση ευθύνης που θα δείξουμε. Η περιοχή μας, η οποία πρώτη μπήκε στην υγειονομική καταιγίδα, έχει πληγεί και οικονομικά σε σημαντικό βαθμό και αυτή η τεράστια πληγή πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να την επουλώσουμε με τα πρώτα βήματα επιστροφής στην κανονική οικονομική και κοινωνική ζωή. Ο περιφερειάρχης έχει προτείνει συγκεκριμένα μέτρα με τα οποία ζητάει η κατάσταση έκτακτης ανάγκης να μην μετατραπεί σε θηλιά οικονομικής ασφυξίας. Η αναστολή των καρναβαλικών εκδηλώσεων, αν και αναγκαία στο πλαίσιο των προληπτικών μέτρων δράσης κατά της εξάπλωσης του νέου κορωνοϊού, επιφέρει ένα ιδιαίτερα ισχυρό πλήγμα στην τοπική οικονομία λόγω της αναστολής της μεγάλης επισκεψιμότητας.

Δέκα συγκεκριμένα μέτρα που έχει επεξεργαστεί πρότεινε στην κυβέρνηση, τα οποία είναι γνωστά σε όλους και αφορούν εμπορικές επιχειρήσεις, εστίασης, τουριστικές, μεταφορικές , διαφημιστικές, ένα συγκεκριμένο σύμπλεγμα που περιλαμβάνουν αποζημιώσεις, πάγωμα πληρωμών, ρυθμίσεις, αναστολή υποχρεώσεων καταβολής δόσεων για δανειολήπτες, αναστολή πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης κινητών και ακινήτων και υιοθετήθηκαν στην πλειοψηφία τους από τον κ. Σταϊκούρα. Ό,τι χρειάζεται για να ανακουφιστεί η τοπική μας οικονομία θα το διεκδικήσουμε δυναμικά, αν χρειαστεί.

Ερ. Τι μήνυμα θέλετε να στείλετε στους Αχαιούς;

Απ. Είναι σαφές ότι τη στιγμή που κράτη με ισχυρά υγειονομικά συστήματα δοκιμάζονται, αποσαθρώνονται, διαλύονται στην κυριολεξία και μάλιστα τη στιγμή αυτή που ούτε αντιικό φάρμακο έχουμε, αλλά ούτε εμβόλιο, το χρέος το δικό μας ως πολίτες είναι να συνεχίσουμε να δείχνουμε την ίδια στάση ευθύνης, όπως και τις προηγούμενες ημέρες υπακούοντας στις απόψεις των ειδικών. Ανεύθυνες συμπεριφορές, μυθοπλασίες, φοβικές ενέργειες πρέπει να αποκλειστούν από τον συλλογισμό μας. Πρέπει να αντέξει το σύστημα υγείας μας, το οποίο ήδη έχει αδυναμίες. Διαθέτουμε γύρω στις 7 κλίνες ΜΕΘ ανά 100.000 κατοίκους, όταν η γειτονική μας Ιταλία διαθέτει 12,5 ανά 100.000.

Μένουμε σπίτι σαν το μοναδικό χρέος προς τους λειτουργούς υγείας που δίνουν τη δική τους μάχη στους χώρους νοσηλείας, δοκιμάζοντας τις αντοχές τους και θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους. Σε αυτό τον πόλεμο πρέπει να βγούμε νικητές, ανεύθυνες και επιπόλαιες συμπεριφορές δεν χωρούν.