Κορωνοϊός, εγκλεισμός, απαγόρευση, φόβος, θάνατος. Λέξεις που καθημερινά μας κυριεύουν και μας συνοδεύουν 24 ώρες το 24ωρο.

Ο κόσμος ζει κάτι πρωτόγνωρο που δεν έχει αντιμετωπίσει για σχεδόν 1 αιώνα και ένα από τα μεγαλύτερα ερωτηματικά είναι πως θα διαμορφωθεί η ζωή μας μετά το πέρασμα της πανδημίας.

Με τις απορίες να έχουν κατακλύσει την πλειοψηφία του κόσμου, η «Match» επικοινώνησε με τον αθλητικό ψυχολόγο Γιώργο Λουλέ, στον οποίο έθεσε τα ερωτήματα που άπαντες θα ήθελαν να μπορούν να απαντήσουν για την επιρροή όλης αυτής της κατάστασης στους αθλητές και όσους ασχολούνται εντός και εκτός γηπέδων…

-O Γιώργος Λουλές είναι Πτυχιούχος Τ.Ε.Φ.Α.Α. Τρικάλων με μεταπτυχιακό δίπλωμα στην αθλητική ψυχολογία, ενώ έχει και δίπλωμα ειδικής αγωγής. Είναι ακόμη κάτοχος του διπλώματος «UEFA Α»και προπονητής της γυναικείας ομάδας του ΑΟ Τρίκαλα από το 2011, με την οποία έχει κατακτήσει 2 πρωταθλήματα Β’ Εθνικής (2014-15, 2015-16) και η 3η θέση στην Α’ Εθνική .

Ακόμη δημιούργησε μια θυγατρική ομάδα, τις Νέες Τρικάλων που την σεζόν 2018-19 κατέκτησαν το Κύπελλο Κορασίδων, τον μοναδικό τίτλο τρικαλινού συλλόγου σε πανελλήνιο επίπεδο, και τερμάτισαν πρώτες και αήττητες στον 2ο Όμιλο της Γ’Εθνικής.

Η Συνέντευξη στον Βαγγέλη Μιχάλη

-Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν από την μακρά παραμονή των αθλητών σε καραντίνα και τι να περιμένουμε μετά το τέλος της;

Γ.Λ.: «Αν εξαιρέσουμε το κομμάτι της φυσικής κατάστασης το οποίο και σαφώς θα επηρεαστεί, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι όταν ένας αθλητής είναι μακριά από το άθλημα του, ό,τι γυμναστική και να κάνει ατομικά στο σπίτι του, ή σε έναν περιορισμένο χώρο, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντικαταστήσει την προπόνηση που θα έκανε στον χώρο τον οποίο βρίσκεται. Είναι άτοπο να υποστηρίζουμε ότι ένας ποδοσφαιριστής μόνος του μπορεί να αντικαταστήσει την προπόνηση. Σε αυτό παρεμβάλουν και σωματικοί και ψυχικοί παράγοντες. Ένα από τα μεγαλύτερα θέματα, στα ομαδικά αθλήματα, είναι ότι οι αθλητές μαθαίνουν να συνυπάρχουν, να συνεργάζονται και να δουλεύουν εντελώς διαφορετικά. Λείπουν ουσιαστικά από τον φυσικό τους χώρο, όπου και αθλούνταν ή γυμνάζονταν. Από άποψη ψυχολογίας, είναι ιδιαίτερα δύσκολο να πεις σε έναν αθλητή μετά από τόσο καιρό να μείνει σπίτι ή να κάνει μόνος του προπόνηση. Ιδίως σε μικρότερες ηλικίες συναντάμε περιπτώσεις μικρής κατάθλιψης παιδιών, που είναι τρόπος ζωής για αυτά το να αθλούνται. Είναι η «ρουτίνα» τους και όταν βγάζεις βίαια έναν άνθρωπο από την ρουτίνα που ζει, δεν είναι σίγουρο ότι αντιδρά καλά -και τις περισσότερες φορές δεν αντιδρά καλά. Μάλιστα ο εγκλεισμός σε παιδιά που έχουν τέτοια ενέργεια, δημιουργεί πρωτόγνωρες και πολύ δύσκολες καταστάσεις».

-Πόσο θα επηρεαστούν οι ποδοσφαιριστές και οι αθλητές γενικότερα από την απραξία;

Γ.Λ.: «Θεωρώ ότι θα δούμε ένα φαινόμενο που θα έχει να κάνει γενικότερα με την συμπεριφορά των αθλητών. Θα κληθούμε να αλλάξουμε πολλά πράγματα που σαν λαός είναι διαφορετικά πάνω μας. Θα πρέπει να τηρούμε αποστάσεις ασφαλείας, σε ένα ενδεχόμενο παιχνίδι να προσέχουν οι παίκτες πως πανηγυρίζουν (!), τους τρόπους υγιεινής μέσα στα αποδυτήρια. Η κουλτούρα μας έτσι κι αλλιώς σαν λαός είναι να είμαστε πιο κοντά ο ένας στον άλλο. Ακόμη και η σχέση προπονητή – αθλητή θα αρχίσει να επηρεάζεται. Το να τηρούμε αποστάσεις ασφαλείας όσο μιλάμε, φαντάσου πόσο θα επηρεάσει τις σχέσεις κάποιου που έχει μάθει να έχει έναν προπονητή ή τον συναθλητή του πάντα δίπλα του. Και ένα μεγάλο θέμα θα είναι οι γονείς, που θα έρθουν προκατειλημμένοι για όλα αυτά, δύσπιστοι και «νωχελικοί». Οι άνθρωποι φοβούνται και αρχίζω να σκέφτομαι πόσα παιδιά θα επιστρέψουν έγκαιρα ώστε να μην χάσουν και την ποδοσφαιρική σεζόν πέρα από την μαθητική. Ιδίως σε κάποιες ηλικίες (10-15 ετών), είναι χρονιές που δεν αναπληρώνονται, όπως και στο σχολείο που λες «δεν μπορεί να χαθεί αυτή η χρονιά για το παιδί», το ίδιο ακριβώς ισχύει και για έναν αθλητή…

–Οπότε δεν θεωρείτε ότι μόλις επιστρέψουμε σε κανονικούς ρυθμούς θα στείλουν όλοι τα παιδιά εκτός σπιτιού για να «ξεδώσουν»;

Γ.Λ.: «…όχι γιατί ο φόβος θα υπερνικήσει. Η δική μου άποψη είναι ότι μιλάμε για ένα σοκ ειδικά στις οικογένειες που πλέον δεν περνούν τόσες ώρες με τα παιδιά τους και βρέθηκαν ξαφνικά σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση ακόμη και μέσα στο σπίτι. Με τα παιδιά να απαιτούν, έχοντας πολύ ενέργεια και με τους γονείς κουρασμένους από την καραντίνα, με λίγες αντοχές λόγω των προβλημάτων. Αυτό ίσως συντελέσει υπέρ, αλλά αν δεν εξαλειφθεί ο φόβος της μετάδοσης του ιού θα έχουμε πολλά τέτοια φαινόμενα. Φαντάσου για παράδειγμα την μετακίνηση των αθλητών, για να παίξουν π.χ. ένα φιλικό. Θα αντιμετωπίσουμε ένα μη ηθελημένο «bulling». Φαντάσου να εμφανιστεί στα αποδυτήρια κάποιος που βήχει ή έχει απλά δέκατα και πόσο μάλλον αν μιλάμε για παιδιά, τι άποψη θα δημιουργηθεί. Θα λειτουργήσει εντελώς αντίστροφα. Πριν την πανδημία, αν ένας συμπαίκτης μας είχε λίγο πυρετό ή δεν ήταν καλά, έμπαινες και έλεγες «θα προσπαθήσω κι εγώ για εσένα». Αυτό επηρεάζει όχι απλά την καθημερινότητα, αλλά την κουλτούρα μας ολόκληρη. Την προσέγγιση μας στην ομαδική συνοχή, στο πως θα συμπεριφέρονται και τι θα κάνουν».

-Υπάρχει κάτι που θα μπορούσαν να κάνουν όποιοι νιώθουν πιο δυσάρεστα αυτό το διάστημα. Είτε αυτό είναι στρες, είτε κατάθλιψη, είτε οτιδήποτε αντίστοιχο;

Γ.Λ.: «Το χειρότερο θα είναι να κλειστεί στον εαυτό του. Είναι μέγα λάθος. Δεν θα πρέπει να ανακυκλώνεται στις ίδιες ιδέες. Το κακό είναι ότι αν κάποιος δεν έχει χαρακτήρα λιγάκι παρορμητικό, αν είναι λιγάκι ευαίσθητος ψυχολογικά, θα είναι πιο δύσκολο να ζητήσει «βοήθεια» και θα κλειστεί περισσότερο στον εαυτό του. Πολλές φορές ένα τηλέφωνο την ημέρα, ή λίγο περπάτημα ίσως τον φέρει πιο κοντά ώστε να μην νιώθει απομονωμένος και ειδικά τώρα που η απομόνωση δεν είναι επιλογή. Όταν στο επιβάλουν είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα και στερείς την επιλογή».

-Πως μπορεί μέσα σε όλα αυτά να κρατηθεί το ηθικό των αθλητών και όλων των συμμετεχόντων ακμαίο;

Γ.Λ.: «Εγώ συνιστώ στους αθλητές να βρίσκουν μικρές εργασίες σε σχέση με το άθλημα τους, να ακολουθούν τα προγράμματα που τους δίνουν οι γυμναστές τους, ή π.χ. στο ποδόσφαιρο σε μια αυλή να κρατούν λιγάκι την επαφή και κυρίως να μην απομακρυνθούν από το άθλημα τους. Είτε με χρήση βίντεο, να δουν παίκτες που παίζουν στην ίδια θέση, να γράψουν μια μικρή έκθεση σχετικά με το τι τους αρέσει σε αυτόν και γενικότερα να έχουν μια αλληλεπίδραση με τον προπονητή τους. Με αυτό τον τρόπο συμμετέχεις και δεν χάνεις την επαφή με το άθλημα, την ομάδα, τον προπονητή. Ίσως και οι προπονητές απλά για προγράμματα να πρέπει να δώσουν έμφαση στο στοιχείο του κάθε αθλητή και να προσπαθήσουν να διατηρήσουν ζωντανό το ενδιαφέρον πάνω σε αυτό που κάνει και αγαπάει».

-Ποιοι είναι αυτοί που θα επηρεαστούν περισσότερο και γιατί;

Γ.Λ.: «Όλοι επηρεάζονται γιατί αλλάζει ο τρόπος ζωής τους. Δεν είναι σίγουρο όμως ότι όλοι θα επηρεαστούν αρνητικά. Για παράδειγμα, ένας προπονητής που έχει δεχτεί απίστευτη πίεση όλη τη χρονιά, έτοιμος να «καεί», έρχεται η διακοπή να του προσφέρει χρόνο ωφέλιμο για προσωπική ανατροφοδότηση. Να κάτσει να δει τι φταίει, τι μπορεί να διορθώσει, γενικά να πάρει προσωπικό χρόνο που χρειάζεται, κάτι που έχει μεγάλη ανάγκη. Άλλωστε οι προπονητές είναι οι τελευταίοι τους οποίους κάποιος σκέφτεται. Είναι ευκαιρία να… αποφορτιστούν, να δουν κάποια πράγματα διαφορετικά. Οι υπόλοιποι (παράγοντες κ.ο.κ) πιο πολύ επηρεάζονται ψυχολογικά, στο ότι δεν είναι εκεί να κάνουν αυτό που αγαπάνε».

-Ποια προβλήματα είναι πιο πιθανά να εμφανιστούν σε τέτοια περίπτωση. Κατάθλιψη, κρίσεις πανικού;

Γ.Λ.: «Πολύ πιθανό να αντιμετωπίσουμε ποδοσφαιριστές με κατάθλιψη γιατί για τους περισσότερους είναι τρόπος ζωής. Αν το δούμε και σε μικρότερες ηλικίες, που είναι ένας τρόπος διαφυγής από την καθημερινότητα, πολλά παιδιά έρχονται στον αθλητισμό για να έχουν την αίσθηση του «ανήκειν» κάπου. Μπορεί στην προσωπική τους ζωή να μην είναι όλα ρόδινα μέσα στο σπίτι και βρίσκουν στο γήπεδο μια ακόμη «οικογένεια». Όταν ένα τέτοιο παιδί του κόβεις μαχαίρι αυτό που αγαπάει, μπορεί να εμφανίσει τέτοια προβλήματα. Θα πρέπει να επιστήσουμε την προσοχή μας στην αντιμετώπιση ανθρώπων που χρειάζονται βοήθεια».

-Μπορεί ένα τέτοιο πρόβλημα (π.χ. κατάθλιψη) να παραμείνει και μετά την λήξη του πανδημικού «συναγερμού»;

Γ.Λ.: «Στην ψυχολογία λέμε ότι οποιαδήποτε δυσάρεστη κατάσταση αν δεν την αντικαταστήσεις, στην ουσία θα παραμείνει δυσάρεστη και κάθε φορά που θα επανέρχεται το ερέθισμα, θα συνεχίσει ο αθλητής ή ο εμπλεκόμενος να το βλέπει δυσάρεστα και να το αποφεύγει. Αν δηλαδή αφήσουμε τον φόβο του κορωνοϊού να πλανάται από πάνω μας και δεν προσπαθήσουμε να το εξομαλύνουμε τότε θα υπάρχουν αυτά τα προβλήματα. Είναι παρόμοια περίπτωση, όπως όταν έχεις έναν αθλητή που τραυματίζεται από μια άσκηση και όταν επιστρέψει εσύ να τους ζητάς να την ξανακάνει. Θα την αποφύγει, θα την φοβηθεί. Σίγουρα λοιπόν όλη αυτή η κατάσταση θα αφήσει κατάλοιπα, αλλά σαν λαός είμαστε πιο Μεσογειακός και θα το ξεπεράσουμε πιο γρήγορα από τους άλλους».

-Υπάρχει περίπτωση κάποιος αθλητής να επωφεληθεί από την αγωνιστική απραξία, δηλαδή να ξεκουραστεί, να επανακάμψει από κάποιο τραυματισμό κ.ο.κ;

Γ.Λ.: «Είναι χρυσή ευκαιρία για τους τραυματίες να επανέλθουν, από τη στιγμή που έχουν την δυνατότητα να δουλεύουν με ένα γυμναστή. Επίσης θεωρώ οι αθλητές που μπορούν να βρουν εξωτερικό χώρο (π.χ. αυλή), μπορούν να βελτιώσουν μικρά τεχνικά τους προβλήματα, κάτι πολύ θετικό. Να διορθώσουν μικρές ατέλειες. Να δουλέψουν πάνω σε τεχνικά στοιχεία και να τα βελτιώσουν. Χρειάζεται μόνο μια μπάλα και ένας τοίχος».

-Πόσο βοηθάει στην κατανόηση θεμάτων, προβλημάτων και αντιμετώπισης της πορεία τους;

Γ.Λ.: «Αυτό έχει να κάνει με το αν γίνει σε συνδυασμό με τον προπονητή τους. Με κατάλληλη συνεννόηση και καθοδήγηση γίνεται. Απλά αυτό που με φοβίζει αυτές τις μέρες είναι ότι οι περισσότεροι δεν έχουν μάθει να δουλεύουν χωρίς τη επίβλεψη κάποιου, ειδικά τα παιδιά. Δεν πρέπει να ασκούνται βάσει προσωποκεντρικής θεωρίας, στην προκειμένη περίπτωση με τον εκάστοτε προπονητή. Πρέπει να τους εμφυσήσουμε ότι είναι αθλητές επειδή έχουν επιλέξει να είναι αθλητές. Αυτό είναι τρόπος ζωής. Πρέπει να τον ακολουθούν άσχετα με το αν υπάρχει προπονητής ή όχι κοντά τους. Βλέπουμε ότι πλέον τα παιδιά δεν δουλεύουν τόσο πολύ, αφού οι αντιπερισπασμοί είναι πολλοί περισσότεροι και τα αποσπούν».

-Είναι έτοιμοι οι αθλητικοί ψυχολόγοι και οι προπονητές για να αντιμετωπίσουν την συγκεκριμένη κατάσταση;

Γ.Λ.: «Πιστεύω ότι δεν είμαστε. Επειδή είμαστε κι εμείς κλεισμένοι στους εαυτούς μας και προσπαθούμε να δούμε την μεγαλύτερη εικόνα, δεν έχουμε αντιληφθεί το τι ζημιά θα μας κάνει όλο αυτό στην καθημερινότητα μας και γενικότερα στην κουλτούρα μας. Φοβάμαι, ότι ακόμη και οι ψυχολογικές τεχνικές ή συμβουλές που μπορούμε να δώσουμε, είναι προσαρμοσμένες σε μια κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε και όχι σε αυτήν που έρχεται. Και εμείς προσπαθούμε να αντιληφθούμε, να ιχνηλατήσουμε το που πάει όλο αυτό. Θα δούμε διαφορά στο πως θα συμπεριφερόμαστε στην καθημερινότητα μας και στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, κάτι για το οποίο δεν είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε. Δεν ξέρουμε σε τι μορφή θα επανέλθει.

Παράδειγμα: Σου ζητούν να ξεκινήσεις να δουλεύεις σε γκρουπ. Πως θα διαχωρίσεις τα παιδιά; Πως θα διασφαλίσεις ότι τα μεν παιδιά που προπονούνται 15 μέρες είναι εντάξει με τα άλλα που προπονούνται 15 μέρες κάπου αλλού; Πως θα είναι σχέσεις τους; Τι θα πεις; Μην μιλάτε ο ένας στο άλλο; Κάντε προπόνηση από απόσταση; Όλα αυτά βγάζουν τον αθλητή από τη… νόρμα που ξέρει ότι υπάρχει. Έρχομαι στο ποδόσφαιρο γιατί αυτό με διασκεδάζει. Τώρα με βάζεις σε μια νέα πραγματικότητα και δεν ξέρω αν μου αρέσει. Το κρισιμότερο ρόλο έχουν οι γονείς, κυρίως σε μικρές ηλικίες. Εκεί που τα παιδιά έχουν δύο «θεούς». Τους γονείς και τον προπονητή. Είναι ευαγγέλιο το τι λένε αυτοί οι δύο. Η υπερβολή και ο βομβαρδισμός από τα ΜΜΕ θα αλλάξει πολλά πράγματα».

-Που θα κριθεί το αν θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε στους ρυθμούς που είχαμε πριν τον ιό;

Γ.Λ.: «Οι εμπλεκόμενοι θα παίξουμε καθοριστικό παράγοντα στην μετέπειτα πορεία και την εξομάλυνση της κατάστασης. Γιατί μέσα από κάτι που αγαπάς είναι πολύ πιο εύκολο να μάθεις. Ίσως κάποια πράγματα (π.χ. τρόποι υγιεινής), συμπεριφορές, μπορούμε ή να τις ενισχύσουμε ή να τις εξαλείψουμε. Θέλω όλοι να θυμούνται ότι ο αθλητισμός έχει τεράστια δύναμη, απλά παίζει ρόλο πως τον προσεγγίζεις και τι ερεθίσματα δίνεις. Όλοι βλέπουμε το ίδιο πράγμα, αλλά παίζει σημαντικό ρόλο από ποια οπτική γωνία το βλέπουμε».

-Τέλος μια ερώτηση λιγάκι «κλισέ». Υπάρχει περίπτωση να εκτιμήσουμε όντως την ατομική μας ελευθερία, τον τρόπο να επιλέγουμε εμείς τι θα κάνουμε και πότε ή απλά μόλις όλο αυτό περάσει, θα συνεχίσουμε με το ίδιο σκεπτικό που είχαμε πριν;

Γ.Λ.: «Σαν λαός είμαστε λιγάκι κοντόφθαλμοι. Είναι ένα καλό μάθημα για όλους και κυρίως για τους αθλητές για αυτό που λέμε «κάνε αυτό που είναι να κάνεις σήμερα γιατί τίποτα δεν είναι δεδομένο» και αυτό ήρθε και σαν επέκταση και στη ζωή. Δεν ξέρεις πότε θα έρθει η μέρα που θα σου πουν «στοπ» σε αυτό που κάνεις. Απόλαυσε λοιπόν στο 100% αυτό που έχεις. Να καταλάβουμε ότι δεν γίνεται να έχεις άγχος όταν παίζεις. Να είσαι χαρούμενος που παίζεις, γιατί μπορείς και παίζεις. Που μπορείς να ζήσεις, που μπορείς να απολαύσεις. Εμείς τα θεωρούμε λιγάκι δεδομένα όλα αυτά, όμως η ζωή πολλές φορές λειτουργεί με τρόπο αναπάντεχο».